Circulair bouwen en slopen kunnen bijdragen aan het behalen van zowel de klimaatdoelen als de circulaire ambities. De bouw is in Nederland immers verantwoordelijk voor bijna de helft van al het grondstoffenverbruik en zo’n 35% van de CO2-uitstoot.
Circulair bouwen en slopen zijn echter nog geen gemeengoed. In veel gevallen is er sprake van meerkosten voor deze circulaire manier van werken in de bouw. Dit komt deels doordat de circulaire strategieën van het (faciliteren van) hergebruik gepaard gaan met meer vakmanschap en arbeidsuren. In dit project is onderzocht wat een lastenverschuiving, waarbij de kosten van arbeid verlaagd worden en de kosten van het gebruik van primaire en vervuilende materialen verhoogd worden, doet met de investeringskosten van circulair bouwen en slopen. Hiervoor zijn vier projecten onderzocht:
- Twee bouwprojecten: BlueCity in Rotterdam en de Kuilsenhofweg in Amsterdam;
- Twee sloopprojecten: The Gallery in Rotterdam en de Tijdelijke Rechtbank in Amsterdam.
Hoewel het aantal en type projecten het lastig maakt om generieke conclusies te trekken over de effecten van een lastenverschuiving voor de hele sector, is een aantal interessante inzichten ontstaan:
- De investeringskosten van circulair bouwen en slopen liggen hoger dan die van lineair bouwen en slopen. Op basis van drie projecten schatten we in dat de meerkosten tussen de 1,7-7% liggen;
- De milieu-impact van circulair bouwen en slopen is lager dan die van lineair bouwen en slopen. Op basis van de vier onderzochte projecten zien we een totale emissiereductie van 1.150 ton CO2-eq, wat gelijk staat aan € 145.000 in milieukosten;
- Circulair bouwen en slopen leiden tot arbeidsvraag. De vier projecten leiden gezamenlijk tot een toegenomen arbeidsvraag van tien voltijd banen;
- Alleen het doorvoeren van de huidige milieuprijzen is onvoldoende. Wanneer alleen de huidige milieuprijzen worden doorgevoerd, is dit onvoldoende om de circulaire casus concurrerend te maken;
- Een lastenverschuiving maakt circulair bouwen en slopen concurrerender. We zien dat een lastenverschuiving van arbeid naar materialen leidt tot concurrerende investeringskosten voor circulair bouwen en slopen ten opzichte van de lineaire investeringskosten.
Dit project is mede mogelijk gemaakt door de inzet van partners:
- Ex’Tax, Het Groene Brein en Superuse die mede initiatiefnemer zijn van dit onderzoek;
- Arcadis die waardevolle tijd heeft geïnvesteerd;
- Superuse, DOOR architecten, New Horizon en Lagemaat circulair / Torque innovation voor de inbreng van hun cases;
- Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Gemeente Amsterdam, Gemeente Rotterdam. ROM Regio Utrecht en ABN AMRO voor hun financiële en inhoudelijke inbreng.