Materiaalvraag & milieu-impact woningbouw

Aanleiding

In Nederland werken we aan 900.000 nieuwbouwwoningen tot en met 2030. Daarvoor is veel materiaal nodig, met een hoge milieu-impact. Om de bouwopgave te realiseren en tegelijkertijd de doelstellingen op klimaat en circulaire economie te halen, zullen we op een andere manier moeten gaan bouwen.

Wij brengen de totale materiaalvraag van de woningbouw in kaart tot en met 2030. Daarbij bouwen we voort op eerdere verkenningen vanuit het EIB & Metabolic rondom materiaalstromen in de bouw en eerder werk van NIBE & DGBC op Paris Proof CO₂-budgetten. Ons uitgangspunt hierbij zijn de nationale doelstellingen op woningbouw.

Onderzoeksvraag

In deze verkenning staan twee vragen centraal:

1. In hoeverre is de huidig verwachte woningbouwopgave haalbaar binnen de randvoorwaarden van onze duurzaamheidsopgaven op klimaat en circulaire economie?
2. Welke handelingsperspectieven zijn er om de milieu-impact van de woningbouw in lijn te brengen met deze randvoorwaarden?

Aanpak

We hebben dit onderzoek uitgevoerd in nauwe samenwerking met Metabolic, NIBE en Alba Concepts. Tot en met publicatie in april 2023 hebben we vijf stappen gezet:

1. Specificeren woningbouwvraag, waarin we inzichtelijk maken hoe de vraag naar woningen tot 2030 is opgebouwd.
2. Bepalen materiaalvraag, CO₂-uitstoot & milieu-impact business-as-usual, waarin we in kaart brengen wat de impact van het business as usual realiseren van deze woningen is.
3. Ontwikkelen & doorrekenen alternatieve scenario’s, waarin we verkennen hoe alternatieve scenario’s er uit zien.
4. Toetsen resultaten aan duurzaamheidsdoelstellingen, waarin we valideren in hoeverre het business as usual scenario en de alternatieve scenario’s aan de doelstellingen op klimaat en circulaire economie voldoen.
5. Uitwerken conclusies & handelingsperspectief, waarbij we aangeven welke acties er liggen voor welke partijen.

Status

De verkenning Woningbouw binnen planetaire grenzen is op donderdag 21 april 2023 gepresenteerd tijdens een evenement in Circl.

Het resultaat

Met deze verkenning hebben we toegewerkt naar inzicht in de materiaalvraag, CO2-uitstoot en milieu-impact van de woningbouw. Daaruit blijkt dat de bouwsector in 2027 haar CO2-budget overschrijdt: het ‘eerlijk aandeel’ van haar bijdrage aan maximale opwarming van de aarde met anderhalve graad.

In de verkenning schetsen we tevens verschillende strategieën om het materiaalverbruik, de CO2-uitstoot en de milieu-impact van de woningopgave te verminderen. We zien er zes:

1. Beter benutten van de bestaande woningvoorraad, waarbij tot en met 2030 zo’n 50.000 woningen kunnen worden gerealiseerd zonder bouwkundige ingrepen;
2. Optoppen & transformeren, waarbij tot en met 2030 zo’n 100.000 woningen kunnen worden gerealiseerd op of binnen de bestaande gebouwvoorraad;
3. Kleiner bouwen, waarbij een verschuiving plaatsvindt van grondgebonden woningen naar appartementen en alle woningen zo’n 10% kleiner worden gebouwd;
4. Hoogwaardig hergebruik, waarbij het aandeel hergebruikte producten en materialen toeneemt tot 9,5%;
5. Biobased bouwen, waarbij het aandeel biobased woningen stijgt tot 50% (grondgebonden) en 30% (gestapelde bouw);
6. Intensieve industrialisatie, waarbij de industriële productie van woningen groeit tot 50%.