Naast het terugdringen van de uitstoot is óók het verwijderen en vastleggen van CO2 uit de atmosfeer noodzakelijk. Toepassing van biobased bouwmaterialen kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verwijderen van CO₂ uit de atmosfeer door deze vast te leggen. Een manier om de toepassing van biobased bouwmaterialen aan te jagen is het financieel verwaarden van de CO2-vastlegging in materialen en gebouwen via CO2-certificaten en door deze op te nemen in de CO2-boekhouding op organisatieniveau. Samen met de Climate Cleanup Foundation schreven wij een whitepaper om de bouwketen te informeren over (certificaten op basis van) vastlegging van CO2in biobased bouwmaterialen. Ook doen we acht aanbevelingen voor de bouwsector en voor beleidsmakers.
Uitgangspunten en context
- Bij het gebruiken van carbon credits geldt te allen tijde het uitgangspunt dat reductie vóór compensatie komt, gebruik compensatie alleen voor de niet te vermijden CO2-uitstoot.
- CO2-compensatie komt in verschillende vormen, van CO2-reductie in andere ketens tot permanente en tijdelijke CO2-verwijdering uit de atmosfeer. Deze verschillende vormen zijn toegelicht in onderstaande tabel.
- Er is een onderscheid tussen de vrijwillige CO₂-markt en verplichte CO₂-markt. Pas wanneer CO₂-reductie, -verwijdering of -vastlegging niet in een gereguleerde context plaatsvindt (‘verplichte markt’, zoals het Europese ETS systeem), mogen certificaten worden uitgegeven en verhandeld op de vrijwillige CO₂-markt.
- De vrijwillige koolstofmarkt wordt niet wettelijk gereguleerd. Wel is op op Europees niveau het Carbon Removals and Carbon Farming (CRCF) raamwerk ontwikkeld, op basis waarvan CO2-certificaten kunnen worden uitgegeven.
- CO₂-vastlegging in biobased bouwmaterialen is mogelijk in hout én in vezelgewassen, waarbij er belangrijke verschillen zijn in hoe aan de opslag gerekend wordt.
Verschillende niveaus in de keten
Op het niveau van producten en bouwwerken is het mogelijk om CO₂-vastlegging in biobased bouwmaterialen te verwaarden met CO₂-certificaten. Deze kunnen worden uitgegeven middels de Construction Stored Carbon Credits (CSCC) methodiek van Climate Cleanup Foundation & Open Natural Carbon Registration and Accounting (ONCRA) of de methodiek van Stichting Nationale Koolstofmarkt (SNK). Op organisatieniveau zijn grote bedrijven verplicht om te rapporteren over onder andere hun CO₂-uitstoot, vanuit bijvoorbeeld de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en bij het stellen van doelen conform het Science Based Targets initiative (SBTi). Op nationaal niveau stellen overheden nationale emissierapportages op, zoals vastgelegd in het Klimaatakkoord van Parijs. Vastlegging van CO2 in geoogst hout wordt hierbij meegeteld in de categorie Land Use & Land Use Change & Forestry (LULUCF).
Aanbevelingen
Voor de bouwsector is het allereerst van belang om de CO₂-uitstoot te verlagen. Daarnaast is ook CO₂-opslag noodzakelijk. Dit vraagt om een expliciete keuze voor biobased bouwmaterialen. Daarbij is het belangrijk om te ontwerpen op basis van circulaire principes, waarmee een lange levensduur mogelijk wordt gemaakt en de CO2 langer vast ligt. Ook kunnen bouwbedrijven transparantie creëren door dit vast te leggen in hun energieprestatie-certificaat op basis van de EPBD-IV. Tot slot kunnen bedrijven CO2-vastlegging als vast onderdeel meenemen in klimaatmonitoring op organisatieniveau.
Voor beleidsmakers is het van belang om te zorgen voor eenduidig beleid en heldere sturing om effectief te werken aan CO₂-opslag in biobased bouwmateriaal. Daarbij gaat het allereerst om het expliciet sturen op de toepassing van biobased bouwmaterialen, zowel hout als vezelgewassen. Omdat CO2-opslag op dit moment vrijwel geen onderdeel is van nationale emissierapportages, is aanvullende monitoring nodig. Ook is het noodzakelijk om toekenning van CO2-vastlegging in bouwwerken en CO2-vastlegging in biobased landbouwproducten mee te nemen in onderhandelingen over aanscherping van het LULUCF-protocol. Tot slot kan bijstelling van de halfwaardetijd van biobased bouwproducten in monitoring – vooral massief hout – een beter beeld geven van de gerealiseerde opslag.