“Jullie zouden toch juist wél moeten groeien?”. Deze vraag krijg ik steevast als ik uitleg dat we als Copper8 een postgroei gedachtegoed omarmen en nooit groter willen worden dan vijftien adviseurs. De gedachte dat wij als impactgestuurde onderneming wel zouden mogen groeien is natuurlijk ook geen gekke, Jason Hickel beschrijft het zelfs in zijn boek ‘Less is More’: het is niet zozeer groei dat ‘slecht’ is maar het ‘groei imperatief’. In zijn mening zouden wij dus inderdaad mogen groeien.
Toch hebben wij onze groei gemaximeerd, en is de ‘groei’ tot nu organisch verlopen. Bewust zonder groeihormonen ofwel een externe financiële impuls.
Dit doen we enigzsins getekend door het verleden. Door die externe kapitaal injectie kom je eigenlijk een een groei-spiraal terecht. De omzet moet immers niet alleen de kosten dekken maar ook voldoende rendement creëren voor de aandeelhouder of het terugbetalen van de lening. Om die groei te kunnen voeden ontstaat er ineens een heel andere cultuur en werkwijze: de organisatie wordt een slaaf van de omzetdoelstelling.
En zo verwatert de identiteit. Want heeft iedereen de ‘purpose’ nog wel voor ogen? Of krijg je een verkoop- of omzetdoelstelling mee die je moet realiseren? In het verleden hebben we gemerkt dat het meer gaat om dát je verkoopt dan wát je verkoopt. En dit alles leidt tot een situatie waarbij gemanaged wordt vanaf de spreadsheet in plaats van vanuit het hart. Het hart, waar die purpose zo diep verankerd zit. Niet alleen bij de ondernemers, maar ook bij de hele organisatie. Misschien is het niet zozeer “culture” maar “passion eats strategy for breakfast.” (naar Peter Drucker).
Toch is onze filosofie van klein blijven alles behalve gemeengoed. De FD Gazellen is daarbij een interessante doelgroep om naar te kijken: niet alleen steeg het aantal snelstgroeiende bedrijven van Nederland van 2022 naar 2023 met bijna 50%; ook denken de gazellen van 2023 hun omzet het aankomende jaar met 20% te zien stijgen. In de techwereld lijkt de groeiverslaving al helemaal uit de bocht gevlogen: in 2023 haalde Nederlandse techbedrijven ruim €1,4 miljard aan investeringen op – zo rapporteert de Dutch Startup Association. Een stevig bedrag, die niet geheel risicoloos wordt geïnvesteerd. Want onderzoek toont óók aan dat 40 tot 60% van de Nederlandse startups uiteindelijk faalt.
Wat is die obsessie met groei? Waarom ben je pas gevestigd als ondernemer als je aan de groeihormonen zit?
Zijn er ook beheersmaatregelen om de missie te beschermen tegen groeistuipen, en zo bij de ‘purpose’ te blijven? Tony Chocolonely werkt bijvoorbeeld met een juridische bescherming van intrinsieke waardes in hun Tony’s mission lock. Hierin bewaakt een zelfstandige juridische entiteit middels een gouden aandeel de leidende principes en kan deze ingrijpen wanneer hier van afgeweken wordt.
Mud Jeans is een andere onderneming die weliswaar groeit, maar dat vooral wil doen ten koste van de vervuilende Jeans industrie. Zij hebben er juist weer voor gekozen om een ander type investeerder aan te trekken, namelijk investeerders met overeenkomende waarden (hun directe netwerk). Hun nieuwe aandeelhouders delen de visie van Mud, en wellicht helpt dat ook om de druk op korte termijn rendement te verminderen.
Voor ons als Copper8 ligt echter de grootste winst in het bewust kiezen voor minder. We zijn ons ervan bewust dat dit bij een dienstverlener wellicht ook beter past dan bij een maakbedrijf… Maar voor ons is het een principe om niet te groeien. We ondernemen zonder extern kapitaal, niet gedreven door winst. Niet groeien is voor ons juist een middel om op een gezond en fijne manier te kunnen (impact)ondernemen. Daarmee beschermen we niet alleen onze purpose, maar ook onze ziel.
En stiekem he… groeien we wel. In impact.