Nederland heeft een grote bouwopgave voor zowel woningen, utiliteitsgebouwen als infrastructuur. Bij het realiseren van deze opgaven zijn er hoge ambities op het gebied van klimaat en circulaire economie. Om ernstige klimaatverandering te voorkomen, is er daarbij een maximale hoeveelheid CO2 die wereldwijd mag worden uitgestoten – en dus ook in de bouw.
Dit zogenaamde ‘CO2-budget’ laat zien hoe groot deze maximale uitstootruimte is. Wanneer de Nederlandse bouw haar bijdrage aan de opwarming van de aarde wil beperken tot 1,5 °C, is het totaal resterende budget (vanaf januari ’23) 47 Mton CO2 . Bij het maximeren van de bijdrage tot 1,7 °C is dit 122 Mton, bij het maximeren van de bijdrage tot 2,0 °C is dit 234 Mton.
Huidige CO2-uitstoot overschrijdt beschikbare budget
Met de huidige manier van bouwen leiden deze bouwopgaves tot een totale CO2 -uitstoot van 113 Mton tot en met 2030. Wanneer naar de opgave tot en met 2050 wordt gekeken, is de totale verwachte CO2 -uitstoot 297 Mton. De grootste aandelen hierbinnen zijn de renovatie van woningen (44%), de vervanging en renovatie van infrastructuur (20%) en de nieuwbouw van woningen (15%).
Het CO2 -budget van de gehele Nederlandse bouw voor 1,5 °C wordt met de huidige manier van bouwen in 2026 overschreden. Wanneer wij een bijdrage van de Nederlandse bouw aan wereldwijde opwarming van 1,7 °C accepteren, is dit budget in 2031 overschreden. Bij het accepteren van een bijdrage tot 2,0 °C is de grens in 2040 bereikt.
Verdeling van CO2-budget over deelsectoren binnen de bouw
Korte-termijnmaatregelen maken 30% CO2-reductie mogelijk tot en met 2030
Inzet op circulaire strategieën kan de CO2– uitstoot in de gehele bouwsector tot en met 2030 verminderen met 27% (30,4 Mton) ten opzichte van business-as-usual. De grootste winst is te behalen in de renovatie van woningen (11,9%), de aanleg, vervanging en renovatie van infrastructuur (6,1%) en de nieuwbouw van woningen (5,8%).
Vanuit de verschillende circulaire strategieën levert versnelde verduurzaming van de bouwmaterialenindustrie met 7,9 Mton (7,0%) reductie de grootste bijdrage. Dit wordt gevolgd door kleiner bouwen met 1,6 Mton (1,4%) en biobased bouwen met 1,4 Mton (1,2%). In de infrastructuur is met 1,1 Mton (1,0%) veel winst te behalen door toepassing van alternatieve materialen.
Bijdragen van CO2-reductie in verschillende deelsectoren
Vier belangrijke veranderingen nodig
Er zijn vier belangrijke veranderingen nodig om de CO2-uitstoot op korte termijn terug te dringen:
- Inzetten op levensduurverlenging en circulaire renovatie, waarbij de levensduur van bestaande infrastructuur wordt verlengd en wordt gestuurd op CO2-reductie bij renovaties van woning- en utiliteitsgebouwen.
- Zoeken naar alternatieven voor huidige nieuwbouwvraag, vooral door het beter benutten van de bestaande woningvoorraad, het ter discussie stellen van nieuwe utiliteitsgebouwen en het voorkomen van de aanleg van nieuwe infrastructuur.
- Veranderen van manier van bouwen, waaronder het maken van andere ontwerpkeuzes en andere materiaalkeuzes, zowel in de B&U als de GWW.
- Tempo maken met verduurzaming bouwmaterialenindustrie, met inzet op het versneld verduurzamen van de Nederlandse bouwmaterialenindustrie (o.a. asfalt, bakstenen, gebakken klinkers en isolatiemateriaal) en het stimuleren van versnelde verduurzaming van beton.